Chuyện về Rượu ngoại
Gordon & MacPhail: Bí mật đằng sau whisky Scotland đỉnh cao
Th3
Lịch Sử và Di Sản của Gordon & MacPhail
Gordon & MacPhail ra đời từ ý tưởng của James Gordon và John Alexander MacPhail, khởi đầu như một cửa hàng thực phẩm cao cấp ở Speyside. Ban đầu, họ kinh doanh trà, rượu vang và rượu mạnh, nhưng whisky nhanh chóng trở thành trọng tâm. Năm 1915, John Urquhart – một nhân viên đầu tiên – đưa công ty vào tay gia đình Urquhart, và qua bốn thế hệ, G&M đã phát triển thành một thương hiệu toàn cầu. Điều làm nên sự khác biệt của G&M là họ không chỉ mua whisky đã ủ sẵn mà còn chọn “new make spirit” (rượu mới chưng cất) từ các nhà máy, sau đó tự ủ trong thùng sherry hoặc bourbon để tạo ra hương vị độc đáo.
G&M sở hữu kho whisky hiếm khổng lồ, bao gồm các chai hơn 70 năm tuổi như Mortlach 75 năm (1939-2015) – từng là single malt lâu năm nhất thế giới. Họ cũng là chủ sở hữu của Benromach Distillery (mua năm 1993) và The Cairn Distillery (khai trương 2022), đánh dấu bước chuyển mình từ nhà đóng chai sang nhà sản xuất whisky.
Các Nhãn Hiệu Whisky Nổi Bật của Gordon & MacPhail
Mortlach – Viên ngọc lâu năm của Speyside
Mortlach, thuộc Diageo, nổi tiếng với quy trình chưng cất “2.81 lần” độc đáo. G&M đã biến Mortlach thành biểu tượng qua các chai whisky ủ lâu như Mortlach 75 năm, với hương sherry đậm đà, trái cây khô và gia vị. Những phiên bản này không chỉ tôn vinh chất lượng nguyên liệu mà còn thể hiện tài năng chọn thùng của G&M.
Macallan – Huyền thoại Speyside
Macallan, thuộc Edrington, là cái tên đình đám trong whisky cao cấp. G&M đóng chai Macallan dưới dòng “Speymalt from Macallan”, thường từ các lô cũ (thập niên 70-90), mang hương sherry, trái cây chín và gỗ sồi. Dù nguồn cung từ Macallan giảm dần do chiến lược kiểm soát thương hiệu, các chai G&M vẫn là món đồ sưu tầm quý giá.
Caol Ila – Hơi thở khói của Islay
Caol Ila (Diageo) là nhà máy lớn nhất Islay, nổi tiếng với whisky khói nhẹ. G&M đã tạo ra các phiên bản đa dạng, từ Caol Ila 13 năm trong dòng “Discovery” (hương trái cây nhiệt đới và khói than) đến Caol Ila 50 năm trong “Private Collection” – chai Caol Ila lâu năm nhất từng được đóng chai.
Bunnahabhain – Dịu dàng từ Islay
Bunnahabhain (Distell) mang phong cách nhẹ nhàng, mặn mà. G&M khai thác sự linh hoạt của nó qua các phiên bản không khói (hương trái cây khô, vani) trong “Connoisseurs Choice” và các bản khói nhẹ hiếm hoi như Bunnahabhain 10 năm “Discovery”.
Glenrothes – Thanh lịch và cân bằng
Glenrothes (Edrington) nổi bật với whisky êm mượt, thường ủ trong thùng sherry. G&M nâng tầm Glenrothes qua các chai như Glenrothes 44 năm, với hương cam quýt, sherry và gia vị, mang đến trải nghiệm tinh tế.
GlenAllachie – Ngôi sao mới nổi
GlenAllachie (GlenAllachie Distillers) là cái tên trẻ trung, được G&M đóng chai với hương trái cây tươi, mật ong và gia vị trong “Connoisseurs Choice”. Dù chưa nổi tiếng bằng Macallan, nó vẫn ghi điểm nhờ sự sáng tạo.
Gordon & MacPhail và Blended Whisky
Dù single malt là “vua” trong danh mục G&M, họ cũng sản xuất blended whisky, nổi bật là Glen Calder. Đây là sự pha trộn giữa malt whisky và grain whisky, mang phong cách nhẹ nhàng với hương trái cây và gỗ sồi, nhắm đến phân khúc phổ thông. Vào đầu thế kỷ 20, khi blended whisky thống trị thị trường, G&M từng pha trộn whisky cho khách hàng địa phương. Tuy nhiên, từ giữa thế kỷ 20, họ chuyển trọng tâm sang single malt để quảng bá sự độc đáo của từng nhà máy, điều mà blended whisky khó làm được.
Ảnh Hưởng của Gordon & MacPhail đến Mortlach và Macallan
Việc G&M mua “new make spirit” từ Mortlach và Macallan, sau đó đóng chai dưới thương hiệu của mình, tạo ra mối quan hệ cộng sinh đặc biệt:
- Cạnh tranh và cơ hội: Các chai G&M nhắm đến người yêu thích whisky độc lập, mở rộng thị trường cho Mortlach và Macallan mà không làm mất khách hàng dòng chính thức. Tuy nhiên, các chai hiếm như Mortlach 75 năm có thể cạnh tranh với dòng cao cấp của nhà máy, dù số lượng hạn chế giảm thiểu tác động.
- Danh tiếng: Sự lựa chọn của G&M củng cố chất lượng nguyên liệu của Mortlach và Macallan, nhưng nếu một lô kém chất lượng (hiếm xảy ra), nó có thể gây hiểu lầm về thương hiệu gốc.
- Kiểm soát thương hiệu: Macallan ngày càng hạn chế cung cấp rượu cho G&M để tập trung vào dòng chính thức (như Double Cask), khiến các chai Speymalt khan hiếm. Mortlach cũng theo xu hướng này, nhưng vẫn duy trì hợp tác ở mức nhỏ.
- Doanh thu: Mortlach và Macallan bán rượu mới với giá thấp, không hưởng lợi trực tiếp từ giá trị gia tăng của G&M, nhưng điều này giúp họ tối ưu hóa sản xuất.
Tại Sao Gordon & MacPhail được yêu thích?
G&M không chỉ đóng chai whisky mà còn kể câu chuyện của từng nhà máy chưng cất. Các dòng sản phẩm như “Connoisseurs Choice” (ra mắt 1968), “Private Collection”, “Distillery Labels” và “Rare Old” mang đến sự đa dạng từ whisky trẻ trung đến các chai lâu năm hiếm có. Họ đã góp phần định hình thị trường single malt hiện đại và bảo tồn whisky từ các nhà máy đã đóng cửa như Glenugie hay St Magdalene.
FAQ Về Gordon & MacPhail
- Gordon & MacPhail có phải là nhà máy chưng cất không?
G&M chủ yếu là nhà đóng chai độc lập, nhưng họ sở hữu Benromach Distillery và The Cairn Distillery, cho phép sản xuất whisky riêng. - Chai whisky lâu năm nhất của G&M là gì?
Mortlach 75 năm (1939-2015) từng được ghi nhận là single malt lâu năm nhất thế giới khi phát hành. - G&M có sản xuất blended whisky không?
Có, ví dụ như Glen Calder, nhưng single malt là trọng tâm chính của họ.
4. Tại sao Macallan từ G&M ngày càng hiếm?
Macallan hạn chế cung cấp “new make spirit” cho các nhà đóng chai độc lập để kiểm soát thương hiệu, khiến các chai G&M chủ yếu từ lô cũ.
5. Tôi nên thử chai G&M nào trước?
Nếu mới bắt đầu, hãy thử “Discovery” (như Caol Ila 13 năm); nếu yêu thích sự hiếm có, chọn “Private Collection” hoặc “Speymalt from Macallan”.
Kết Luận
Gordon & MacPhail không chỉ là một nhà đóng chai whisky mà còn là người kể chuyện của ngành whisky Scotland. Từ Mortlach, Macallan đến Caol Ila, Bunnahabhain, Glenrothes và GlenAllachie, mỗi chai whisky từ G&M đều mang một dấu ấn riêng – vừa tôn vinh di sản, vừa thách thức giới hạn của single malt. Dù bạn là người mới hay dân sành whisky, khám phá Gordon & MacPhail là hành trình không thể bỏ qua để hiểu sâu hơn về thế giới single malt Scotch whisky.
